Ο Δίας (Ύμνος στον Ψηλορείτη)

Ο Δίας, η κεφαλή των θεών, γεννήθηκε σε ταραγμένα χρόνια. Η γέννησή του σηματοδοτεί την εποχή της 3ης δυναστείας. Μα, για να φτάσει να την δημιουργήσει έπρεπε πρώτα να επιζήσει από έναν πατέρα (Κρόνο) που δεν ήθελε να πάθει όσα έκανε στον δικό του πατέρα (Ουρανό). Όπως η Γαία βοήθησε τον Κρόνο, έτσι κι η Ρέα έκανε το ίδιο με το δικό της παιδί.

Ο Δίας μεγάλωσε στο σπήλαιο "Ιδαίον Άντρον" (σήμερα ονομάζεται "Σπηλιάρα") του Ψηλορείτη, στην Κρήτη. (Υπάρχουν κι άλλες περιοχές που τον "διεκδικούν" μα τούτη συγκεντρώνει τις περισσό- τερες αναφορές.)

Η Αμάλθεια, η Γαία (Ησίοδος), οι Νύμφες Αδράστεια και Ίδη (Απολλόδωρος) ή οι Πλειάδες (Αθηναίος) αναθρέψαν το θεϊκό βρέφος ενώ οι Κουρήτες ανέλαβαν την προστασία του, όχι τόσο από τα στοιχειά της φύσης όσο από τον τύραννο Κρόνο. Ο Δίας μεγάλωσε, ξεκίνησε πόλεμο (Τιτανομαχία) και τα υπόλοιπα είναι λίγο πολύ γνωστά. (Μμμμ, είναι; Δεν είμαι και τόσο σίγουρος!)

Μερικές χιλιάδες χρόνια μετά, η παρουσία του Διός εξακολουθεί να "σφραγίζει" τον ιερό χώρο κι η σκιά του να πλανάται στο σπήλαιο και στο βουνό της πρώτης του κατοικίας. Εμπνέει λαϊκούς μύθους, τοπικούς χορούς και καλλιτέχνες. Ο Αντώνης Ξυλούρης (κατά κόσμον Ψαραντώνης) κυκλοφορεί το 1999 μ.α.χ.χ. τον δίσκο "ΙΔΑΙΟΝ ΑΝΔΡΟΝ". Πως θα μπορούσε να λείπει τραγούδι για τον Δία;

ΥΓ.1 Θα έβγαινα εκτός θέματος εάν αναφερόμουν στην δική μου εκδοχή των τεσσάρων δυναστειών σε συνδυασμό με τις φάσεις εξέλιξης του σύμπαντος. Ίσως κάποια στιγμή το κάνω.

ΥΓ.2 Ο Ψαραντώνης (αδερφός του αηδονιού Νίκου Ξυλούρη, για όσους δεν το γνωρίζουν) είναι ένας από τους πλέον αντιπροσωπευτικούς καλλιτέχνες της Ελληνικής κουλτούρας. Τ' ότι αργήσαμε να τον "μάθουμε", εν αντιθέσει με την αναγνωρισιμότητά του στο εξωτερικό, δεν μας τιμά καθόλου...

ΥΓ.3 Η φωτογραφία απεικονίζει το άγαλμα του Δία που βρίσκεται στο μουσείο Ερμιτάζ.
Read more »

Nevermore...


ΤΟ ΚΟΡΑΚΙ

Κάποια φορά, μεσάνυχτα, ενώ εμελετούσα κατάκοπος κι αδύναμος ένα παλιό βιβλίο μιας επιστήμης άγνωστης, άκουσα ένα κρότο σα να χτυπούσε σιγανά κανείς στη ξώπορτά μου. "Κανένας ξένος", σκέφτηκα "οπού χτυπά τη πόρτα, τούτο θα είναι μοναχά και όχι τίποτ' άλλο".

Θυμάμαι ήταν στον ψυχρό και παγερό Δεκέμβρη και κάθε λάμψη της φωτιάς σα φάντασμα φαινόταν. Ποθούσα το ξημέρωμα, μάταια προσπαθούσα να δώσει με παρηγορία στη λύπη το βιβλίο, για τη γλυκιά Ελεονόρα μου, την όμορφη τη κόρη όπως οι αγγέλοι τη καλούν, ενώ εδώ δεν έχει για πάντα ούτε όνομα.

Και τ' αλαφρό μουρμουρητό που κάναν οι κουρτίνες με άγγιζε, με γέμιζε με τρόμους φανταχτούς, και για να πάψει τ' άγριο το χτύπημα η καρδιά μου σηκώθηκα φωνάζοντας: "Θα είναι κάποιος ξένος όπου ζητά να κοιμηθεί έδω στη κάμαρά μου αυτό θα είναι μοναχά και περισσότερο όχι".

Τώρα μου φάνηκε η ψυχή πιο δυνατή για τούτο, "Κύριε" είπα, "ή Κυρά, ζητώ να συγχωρείστε, γιατί εγώ ενύσταζα κι ο κρότος ήταν λίγος, ήσυχος, που δεν άκουσα εάν χτυπά η πόρτα" κι άνοιξα στους αγέρηδες ορθάνοιχτη τη πόρτα σκοτάδι ήταν γύρω μου και όχι τίποτ' άλλο.

Μες στο σκοτάδι στάθηκα ώρα πολλή μονάχος, γεμάτος τρόμους κι όνειρα που πρώτη φορά τότε η λυπημένη μου ψυχή στα βάθη της επήρε, μα η σιγή ήταν άσωστη και το σκοτάδι μαύρο κι "Ελεονόρα" μοναχά ακούγονταν η ηχώ από τη λέξη που 'βγαινε απ' τα ανοιχτά μου χείλη. Αυτό μονάχα ήτανε και όχι τίποτ' άλλο.

Γυρίζοντας στη κάμαρα με μια καρδιά όλο φλόγα, άκουσα πάλι να χτυπούν πιο δυνατά από πρώτα. "Σίγουρα κάποιος θα χτυπά από το παραθύρι, ας πάω να δω κι ας λύσω πια ετούτο το μυστήριο, ας ησυχάσει η μαύρη μου καρδιά και θα το λύσω, θα είναι οι αγέρηδες και όχι τίποτ' άλλο.

'Ανοιξα το παράθυρο κι ένα κοράκι μαύρο με σχήμα μεγαλόπρεπο στη κάμαρα μου μπήκε και χωρίς διόλου να σταθεί ή ν' αμφιβάλλει λίγο, επήγε και εκάθισε στη πέτρινη Παλλάδα απάνω από τη πόρτα μου, γιομάτο σοβαρότη. Κουνήθηκεν, εκάθισε και όχι τίποτ' άλλο.

Το εβενόχρωμο πουλί που σοβαρό καθόταν τη λυπημένη μου ψυχή έκανε να γελάσει. "Χωρίς λοφίο", ρώτησα, "κι αν είν' η κεφαλή σου δεν είσαι κάνας άνανδρος, αρχαϊκό κοράκι, που κατοικείς στις πένθιμες ακρογιαλιές της Νύχτας; Στ' όνομα της Πλουτωνικής της Νύχτας, τ' όνομά σου!" Και το κοράκι απάντησε: "Ποτέ από 'δω και πια".

Ξεπλάγηκα σαν άκουσα το άχαρο πουλί ν' ακούει τόσον εύκολα τα όσα το ρωτούσα αν κι η μικρή απάντηση που μου 'δωσε δεν ήταν καθόλου ικανοποιητική στα όσα του πρωτόπα, γιατί ποτέ δεν έτυχε να δεις μες στη ζωή σου ένα πουλί να κάθεται σε προτομή γλυμμένη απάνω από τη πόρτα σου να λέει: "Ποτέ πια".

Μα το Κοράκι από κει που ήταν καθισμένο δεν είπε άλλη λέξη πια σα να 'ταν η ψυχή του από τις λέξεις: "Ποτέ πια", γεμάτη από καιρό. Ακίνητο καθότανε, χωρίς ένα φτερό του να κινηθεί σαν άρχιζα να ψιθυρίζω αυτά: "Τόσοι μου φίλοι φύγανε ως και αυτές οι Ελπίδες κι όταν θε να 'ρθει το πρωΐ κι εσύ θε να μου φύγεις". Μα το πουλί απάντησε: "Ποτέ από δω και πια".

Ετρόμαξα στη γρήγορη απάντηση που μου 'πε πάντα εκεί ακίνητο στη προτομήν απάνω. "Σίγουρα" σκέφτηκα, "αυτό που λέει και ξαναλέει θα είναι ό,τι έμαθε από τον κύριό του που αμείλικτη η καταστροφή θα του κοψ' το τραγούδι που θα 'λεγεν ολημερίς και του 'καμε να λέει λυπητερά το "Ποτέ πια" για τη χαμένη ελπίδα".

Μα η θέα του ξωτικού πουλιού μ' έφερε γέλιο κι αρπάζοντας το κάθισμα εκάθισα μπροστά του και βυθισμένος σ' όνειρα προσπάθησα να έβρω τι λέει με τη φράση αυτή, το μαύρο το Κοράκι, το άχαρο, τ' απαίσιο, ο τρόμος των ανθρώπων, σαν έλεγε τις θλιβερές τις λέξεις: "Ποτέ Πια!".

Κι έτσι ακίνητος βαθιά σε μαύρες σκέψεις μπήκα χωρίς μια λέξη μοναχά να πω εις το Κοράκι που τα όλο φλόγα μάτια του μες στη καρδιά με καίγαν. Έτσι σκεφτόμουν έχοντας στο βελουδένιο μέρος του παλαιού καθίσματος γερμένο το κεφάλι, στο μέρος που το χάϊδευαν η λάμψη της καντήλας, εκεί όπου η αγάπη μου δε θ' ακουμπήσει πια!

Τότε ο αγέρας φάνηκε σα να 'ταν μυρωμένος από 'να θυμιατήριο αόρατο που αγγέλοι και Σεραφείμ το κούναγαν και τ' αλαφρά τους πόδια ακούγονταν στο μαλακό χαλί της κάμαράς μου. "Ναυαγισμένε" φώναξα, "αναβολή σου στέλνει με τους αγγέλους, ο Θεός και μαύρη λησμοσύνη για τη χαμένη αγάπη σου την όμορφη Λεονόρα. Πιες απ' το μαύρο το πιοτό της Λήθης και λησμόνα εκείνην όπου χάθηκε". Και το Κοράκι είπε: "Ποτέ από δω και πια!".

Είπα: "Προφήτη των κακών, είτε πουλί είτε δαίμων είτε του μαύρου πειρασμού αποσταλμένε συ είτε στης άγριας θύελλας το μάνιασμα χαμένε, αλλ' άφοβε, στον κόσμο αυτόπου κατοικεί ο Τρόμος, πες μου με ειλικρίνεια, υπάρχει δω στον κόσμο της λύπης κανά βάλσαμο που δίνει η Ιουδαία; Πες μου!", μα κείνο απάντησε: "Ποτέ από δω και πια!".

"Προφήτη", είπα, "δαίμονα, της Συφοράς πουλί, Προφήτης όμως πάντοτε, στον Ουρανό σ' ορκίζω, που απλώνεται από πάνω μας παρηγορήτρα αψίδα, εις του Θεού το όνομα που οι δυο μας τον λατρεύουν, πες μου αν στον Παράδεισο θε ν' αγκαλιάσω κείνη, εκείνη που οι άγγελοι τη λεν Ελεονόρα"; Και το κοράκι απάντησε: "Ποτέ από δω και πια!".

"Ας γίν' η μαύρη φράση σου το σύνθημα να φύγεις", εφώναξα αγριωπός πηδώντας κει μπροστά του. "Πήγαινε πάλι να χαθείς στην άγρια καταιγίδα ή γύρνα στις ακρογιαλιές της Πλουτωνείου Νύχτας ούτ' ένα μαύρο σου φτερό δε θέλω δω ν' αφήσεις ενθύμηση της φράσης σου της ψεύτικης και πλάνας βγάλ' απ' τη δόλια μου καρδιά το ράμφος που 'χεις μπήξει και σύρε τη φανταστική μορφή σου στα σκοτάδια!" Και το Κοράκι απάντησε: "Ποτέ από δω και πια!".

Και το Κοράκι ακίνητο στη προτομή όλο μένει, στης Αθηνάς τη προτομή απάνω από τη πόρτα και τ' αγριωπά τα μάτια του σα του Διαβόλου μοιάζουν όταν μονάχος σκέφτεται. Και το θαμπό λυχνάρι ρίχνει σκια στο πάτωμα σαν πέφτει στο Κοράκι. Και η ψυχή μου ανήμπορη δε θα μπορέσει πια να βγει απ' τον αμφίβολο τον κύκλο της Σκιάς που φαίνεται στο πάτωμα. Ποτέ από δω και πια!

ΥΓ.1 Σαν σήμερα (7/10) το 1849 άφησε την τελευταία του πνοή ο Edgar Allan Poe. Κουβαλούσε μέσα του όλη την λάμψη του πραγματικού καλλιτέχνη, μα και τα σκοτάδια της (μεσαιωνικής) μήτρας του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Μερικές φορές ο συνδυασμός μπορεί να γίνει (μέχρι και) γοητευτικός.

ΥΓ.2 Η μετάφραση του (πασίγνωστου) ποιήματος του Poe, "Το Κοράκι", ανήκει στον Κώστα Ουράνη.

ΥΓ.3 Το τραγούδι που συμπληρώνει την ανάρτηση είναι του Αλκίνοου Ιωαννίδη, με τίτλο τ' όνομα του ποιητή, από τον δίσκο του "Ο Δρόμος, ο Χρόνος και ο Πόνος".
Read more »